Als het gaat om veiligheid op de werkplek, geven de meeste organisaties prioriteit aan bescherming tegen voor de hand liggende risico's zoals zware machines of gemorste chemicaliën. Maar bescherming tegen de gevaren van statische elektriciteit is de onzichtbare vonk die een aanzienlijke bedreiging kan vormen in industriële omgevingen. Daarom zijn uitgebreide maatregelen voor elektrostatische beheersing - waaronder goede handbescherming, aardingssystemen, antistatische kleding en technische maatregelen - essentieel om werknemers veilig te houden.
Wat is statische elektriciteit op de werkplek?
Statische elektriciteit ontstaat wanneer twee materialen tegen elkaar wrijven, waardoor een onbalans van elektrische ladingen ontstaat. In omgevingen zoals elektronicaproductie, chemische verwerking of cleanrooms kan deze ophoping elektrostatische ontlading (ESD) veroorzaken, wat kan leiden tot brand, explosies of schade aan gevoelige apparatuur.
Er bestaat explosiegevaar door statische elektriciteit tijdens veelvoorkomende activiteiten zoals het verwerken van bulkmaterialen, het overbrengen van chemicaliën of het bedienen van apparatuur zoals transportbanden. Dit risico neemt toe als beschermende handschoenen of kleding gemaakt zijn van materialen die elektrostatische ladingen kunnen isoleren in plaats van ze af te geven - waardoor de kans op gevaarlijke ontladingen toeneemt. Bekijk de video voor meer informatie.
Veelvoorkomende gevaren van statische elektriciteit in industriële omgevingen
Statische elektriciteit vormt een potentieel gevaar in verschillende industriële sectoren. Enkele van de meest blootgestelde industrieën zijn:
- Farmaceutische bedrijven
- Levensmiddelenindustrie
- Petrochemische industrie
- Afvalverwerkingsbedrijven
- Elektronica-industrie
- Automobielsector
Risico's verbonden aan statische elektriciteit
Explosies en schade aan elektronische onderdelen.
Risico's in ATEX-zones
ATEX-omgevingen (zones met een explosieve atmosfeer) zijn bijzonder kwetsbaar voor ontstekingsbronnen veroorzaakt door statische elektriciteit. In deze gebieden kan één enkele statische ontlading een explosie veroorzaken - wat een aanzienlijk gevaar oplevert voor zowel werknemers als faciliteiten.
Risico's voor gevoelige elektronische componenten
Elektrostatische ontladingen (ESD) kunnen onherstelbare schade veroorzaken aan gevoelige elektronische componenten. Dit is vooral belangrijk bij de productie van elektronica, halfgeleiders en geïntegreerde schakelingen, waar zelfs een kleine ontlading gevoelige en kostbare onderdelen kan vernietigen.
Bescherming tegen statische elektriciteit: Beste praktijken voor industriële veiligheid
Het herkennen van de gevaren van statische elektriciteit is slechts de eerste stap. Het implementeren van preventieve maatregelen is cruciaal voor het beschermen van werknemers en bedrijfsmiddelen.
Statische schokken op het werk voorkomen
Om de gevaren van statische lading te verminderen, moeten de volgende preventieve acties worden overwogen:
- Aard alle werknemers, apparatuur en persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE).
- Gebruik geaarde polsbandjes en geleidend schoeisel.
- Elimineer waar mogelijk isolatiemateriaal.
- Vochtigheidsregeling: Zorg voor voldoende vochtigheid.
- Gebruik van antistatische materialen: Vervang isolerende oppervlakken of verpakkingen door dissipatieve alternatieven.
- Juiste vloersystemen: Installeer veilige vloeren die ladingen via schoeisel afvoeren naar de aarde.
- Ventilatie en stofbeheersing: Zorg in omgevingen met brandbaar stof voor een goede stofopvang en ventilatie om ophoping te voorkomen.
- Routine-inspectie en onderhoud: Controleer regelmatig de aardingspunten, kabels en ESD-controles op slijtage of defecten.
- Train werknemers over de risico's van statische elektriciteit en de juiste keuze van persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE).
ESD vs. antistatisch: de verschillen begrijpen
De termen antistatisch en elektrostatisch dissipatief worden vaak door elkaar gebruikt, wat leidt tot verwarring en onzekerheid over de exacte betekenis. Dit kan het moeilijk maken om de juiste handschoen te kiezen, vooral voor gebruik in potentieel explosieve omgevingen (ATEX-zones).
Om deze concepten te verduidelijken, verwijzen we naar de definitie uit het technische rapport, genaamd: "Keuze, gebruik, verzorging en onderhoud van persoonlijke beschermingsmiddelen ter voorkoming van elektrostatische risico's in gevaarlijke omgevingen (explosierisico's)." (CEN-CENELEC JWG ESR N 97)
Elektrostatisch dissipatief (ESD)
Beschrijft materialen of voorwerpen die lading binnen een aanvaardbare tijdspanne tot een aanvaardbaar niveau afvoeren.
Antistatisch
Eigenschap van een materiaal of voorwerp die de neiging om lading op te lopen door contact of wrijven vermindert, of die de tijd die nodig is om lading te verspreiden tot een aanvaardbaar niveau verkort.
Algemeen gebruik in handschoenterminologie
In de praktijk is het algemeen commercieel geaccepteerd om:
- Gebruik de term ESD-handschoen voor handschoenen die voldoen aan de EN 16350 norm, die specifiek van toepassing is op handschoenen voor gebruik in een explosieve omgeving (ATEX). De EN16350 norm definieert een maximaal toegestane verticale weerstand van ≤ 1,0 × 10⁸ ohm (10⁸ Ω).
- Gebruik de term antistatische handschoen voor handschoenen gemaakt van materialen die voldoen aan een van de criteria die zijn gedefinieerd in de EN 1149-5 norm, hoewel deze norm oorspronkelijk bedoeld is voor beschermende kleding (bijv. pakken).
Ansell biedt een reeks beschermingshandschoenen, waaronder ESD die ontworpen zijn voor veeleisende ATEX-zones en industriële werkplekken. Voor werkzaamheden waarbij zowel chemische als elektrostatische gevaren optreden, zijn persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE) voor chemische en statische gevaren essentieel.
Bouwen aan een veilige toekomst met de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen
Inzicht in de gevaren op de werkplek is de eerste stap op weg naar een veiligere omgeving. Het selecteren van de juiste PBM-handschoenen is cruciaal om je team te beschermen tegen de risico's van explosies door statische elektriciteit.
